Lịch sử trôi qua, vậy mà đến nay đã 68 năm âm vang của mùa thu cách mạng tháng 8 năm 1945 vẫn còn đó trong ký ức bao người dân Làng chiến khu Câu Trung (xã Quang Hưng). Từ ngã tư Quang Thanh (quốc lộ 10) một con đường mới thênh thang rộng mở. Con đường vào Làng văn hoá Câu Trung sôi động nhịp sống mới của 575 hộ gia đình, gần 2000 nhân khẩu.
Ký ức thời gian vẫn còn đó, những hiển hiện của mỗi tên đất, tên người vẫn còn đây. Dẫu những biến đổi của tháng năm, Đình làng Câu Trung vẫn thể hiện một thời hừng hựng khí thế cách mạng. Cái nôi của tiền thân lực lượng vũ trang huyện hun đúc ngọn lửa cách mạng nổi dậy đi cướp chính quyền, bao vây huyện đường, thuyết phục tri huyện đêm ngày 16 rạng ngày 17/8/1945. Mảnh đất gia đình cụ Nguyễn Thanh Quynh một trong những "Đại bản doanh" của làng chiến khu, người có công to lớn của thời kỳ tiền khởi nghĩa vẫn như những chứng nhân của lịch sử trên quê hương cách mạng Quang Hưng. Về Câu Trung hôm nay trong nắng gió của những ngày tháng 5 chúng tôi chứng kiến sự thay da đổi thịt của mảnh đất và con người nơi đây. Làng quê rộng dài khoe sắc, mỗi gia đình tổ ấm khang trang cao đẹp, những nhà cao tầng, biệt thự chững chạc giữa lòng làng quê. Bức tranh nông thôn mới khởi sắc đến từng con đường làng, ngõ xóm phong quang sạch sẽ được nhựa cứng, bê tông hoá toàn phần. Bí thư Chi bộ thôn Nguyễn Văn Đoàn cùng chúng tôi dạo quanh làng. Tuy ít phút nhưng quả thật là sự đổi thay đến từng ngày. Con đường liên xã chạy từ Câu Trung sang xã Quang Trung mới được xây dựng có tới 52 hộ gia đình tự nguyện hiến gần 4.000m2 đất thổ cư. Nhiều gia đình tự phá dỡ các công trình bán kiên cố trị giá hàng chục triệu đồng cho chương trình nhựa cứng đường giao thông nông thôn. Thế rồi trường Mầm non trung tâm của xã nơi nuôi dạy thế hệ trẻ thơ có tổng diện tích khuôn viên hơn 4.000m2 đã và đang được đẩy nhanh tiến độ thi công. Trong đó 8 phòng học mới đã hoàn thành níu bước chân con em đến mái nhà chung mỗi bình minh một ngày mới. Thật đúng là "Hữu xạ tự nhiên hương" cùng làm việc với lãnh đạo thôn chúng tôi chứng kiến sự xuất hiện sôi nổi hào hứng của bác Nguyễn Quốc Tường trong Ban vận động xây dựng Đình làng. Bác Tường một trong những người luôn tâm huyết với dòng họ, với làng cùng các thành viên tích cực trong việc vận động xã hội hoá xây dựng Đình làng. Bác thông tin những con số đáng quý của nghĩa cử "uống nước nhớ nguồn" với quê hương; Hiện Ban vận động đã tiếp nhận sự ủng hộ, đóng góp của nhiều tập thể, cá nhân với số tiền vài trăm triệu đồng. Các chị Trịnh Thị Thu Hà- Giám đốc Công ty Tân Vĩnh Hưng, chị Nguyễn Thị Phượng- Giám đốc Công ty muối Khánh Vinh là những người con quê hương ủng hộ từ 30-40 triệu đồng. Và còn rất nhiều những tấm lòng vàng ở mọi nơi đã và đang hướng về mảnh đất thân yêu góp thêm những viên gạch hồng xây dựng tôn tạo một địa chỉ đỏ cách mạng, một tượng đài lịch sử cho mãi mãi, mai sau. Chúng tôi càng thấu hiểu phải chăng mỗi người dân nơi đây đang chung sức đồng lòng gạn đục khơi trong, quy tụ sức mạnh cộng đồng, hướng thiện. Tạo dựng hình ảnh quê hương góp công trả nghĩa với các thế hệ cha ông, lưu truyền cho hậu thế.
Đi trên quê hương chiến khu hôm nay chúng tôi còn kiểm nhận bức tranh kinh tế nông nghiệp nông thôn thời đổi mới. Màu chín rộ của lúa trên các thửa ruộng với các giống lúa có tiềm năng năng suất cao được hộ nông dân đưa vào gieo cấy. Tư duy mới đánh thức tiềm năng từ mỗi hộ gia đình trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn. Một số trang trại, gia trại chăn nuôi, thuỷ sản, VAC tổng hợp cho thu nhập kinh tế cao. Một số hộ gia đình đã tiếp thu, ứng dụng, chủ động trong trồng hoa, cây cảnh phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng của thị trường.
Toàn thôn hiện tại có tới gần chục máy làm đất, hàng chục xe vận tải từ 1 đến 10 tấn, xe du lịch các loại. Kinh tế hộ gia đình phát triển đa dạng, kinh doanh dịch vụ hàng hoá phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh. Theo chị Vũ Thị Thuỷ- Trưởng thôn Câu Trung cho biết: Làng văn hoá Câu Trung từ khi được phát động xây dựng đến nay còn có sự chuyển biến về mọi mặt. Đặc biệt là ý thức chấp hành các đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, các nghĩa vụ đóng góp với địa phương của các hộ dân đạt tỷ lệ cao. An ninh trật tự xóm thôn bảo đảm nổi bật như mô hình an ninh tự quản. Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư có sức lan toả sâu rộng. Vệ sinh cảnh quan môi trường ngày một được cải thiện. Đến nay, làng đã phát động xây dựng 2 dòng họ Nguyễn Văn và Nguyễn Quý Công xây dựng dòng họ văn hoá nhằm giữ gìn bản sắc văn hoá tốt đẹp của dân tộc. Tạo sự gắn kết đồng thuận từ mỗi gia đình đến cả cộng đồng.
Làng quê chiến khu xưa, một vùng nông thôn mới hôm nay đang bừng tươi sức sống mới. Kỷ niệm 25 năm ngày tái lập huyện An Lão cũng là dịp nhân dân nơi đây hướng tới kỷ niệm 68 năm ngày chiến khu Câu Trung góp phần to lớn lập nên trang sử của một huyện anh hùng. Quá khứ, hiện tại và tương lai như nhịp cầu bắc nối xây dựng Làng chiến khu Câu Trung xưa- Làng văn hoá hôm nay trong thời kỳ đổi mới và hội nhập./.
Vũ Hợp